Wanneer ben je depressief?

verdrietige man
Wanneer ben je depressief?

Gepubliceerd: 19-4-2018

Laatste update: 06-07-2023

Velen van ons ervaren weleens sombere gevoelens. Maar niet iedere dip is een depressie. Bij een depressie beheersen je sombere stemming en negatieve gedachten je leven compleet. Je kan nergens meer van genieten. Hoe ontstaat een depressie? En hoe beïnvloedt deze psychische aandoening je leven?

Redacteur: Saskia Wayenberg

Wat is een depressie?

Een depressie is een geestelijke aandoening waarbij je je extreem somber, neerslachtig, verdrietig en down voelt. Je kan nergens meer van genieten, ook niet als er iets gebeurt dat wél leuk is. Dat sombere gevoel verstoort je leven en beïnvloedt alles. Vaak heb je ook nog last van andere klachten zoals veel piekeren, vermoeidheid, huilbuien of geen eetlust. Je raakt daardoor volledig uitgeput.

Een depressie lijkt uitzichtloos: je hebt geen idee wanneer het stopt en óf het wel stopt. Officieel verklaren dokters en psychologen iemand depressief als die extreme dip langer aanhoudt dan twee weken. Depressies kunnen weken, maanden of zelfs jaren duren.

"Het is één grote zwarte brij. Het voelt als een worsteling, alsof je een berg aan het beklimmen bent."

Depressies kunnen erg van elkaar verschillen. Bij een lichte depressie kan je dagelijkse activiteiten vaak nog goed uitvoeren. Ondanks dat, moeten de klachten wel serieus genomen worden om ernstigere klachten te voorkomen. Als je zwaar depressief bent, belemmert je stemming het dagelijkse functioneren compleet. Je komt in een zogeheten ‘tunnel’ terecht en zakt steeds dieper weg in de negativiteit. Ook schalen hulpverleners een depressie vaak in een bepaalde categorie, zoals een psychotische depressie, een chronische depressie, een seizoensgebonden depressie, een postpartum depressie, een bipolaire of manisch depressieve stoornis of een dysthyme stoornis.

Het woord depressie gebruiken we sinds de zeventiende eeuw. Vóór die tijd worden mensen met een depressie ‘melancholisch’ genoemd. Zij zouden een overschot aan zwarte gal in hun lijf hebben: in het Latijn betekent ‘melas’ zwart en ‘cholé’ gal. Niet veel later ontstaat de term ‘depressie’, afkomstig van het Latijnse woord ‘deprimere’, wat omlaag drukken betekent.

Hoe ontstaat een depressie?

Over het algemeen is een depressie een combinatie van wat je hebt meegemaakt, karaktertrekken en erfelijkheid. Ieder mensenleven brengt gebeurtenissen met zich mee die ontzettend veel impact kunnen hebben. Die gebeurtenissen kunnen op lange termijn bijdragen aan het ontstaan van een depressie. Sommige gebeurtenissen stammen al uit de kindertijd. Zowel geestelijke als lichamelijke verwaarlozing, mishandeling of misbruik in de kindertijd kunnen op latere leeftijd een depressie veroorzaken. Ook andere (vaak traumatische) gebeurtenissen, zoals het overlijden van een naaste, het verliezen van je baan of het meemaken van een ongeluk, kunnen een grote rol spelen.

Eleanor had een moeilijke jeugd en verloor op jonge leeftijd haar moeder, wat een depressie uitlokte.

Daarnaast kunnen bepaalde karaktereigenschappen de kans op een depressie vergroten, zoals pessimisme, perfectionisme, een laag zelfbeeld en veel piekeren, en speelt erfelijkheid een rol. In sommige families komen depressies vaker voor dan in andere. Naast heftige gebeurtenissen, erfelijke aanleg en karaktertrekken, kunnen ook andere factoren een rol spelen. De kans op een depressie is bijvoorbeeld groter bij het gebruik van bepaalde medicijnen of drugs, of als je lijdt aan een andere aandoening, zoals de ziekte van Parkinson of diabetes. Maar een depressie kan ook zomaar ontstaan, zonder een specifieke oorzaak.

Hoe ziet de behandeling van een depressie eruit?

Een depressie gaat vaak niet vanzelf voorbij. Ongeveer de helft van de mensen met een depressie herstelt binnen drie maanden. Een ander deel, ongeveer één vijfde, gaat er jarenlang onder gebukt. De behandeling bestaat meestal uit een vorm van psychotherapie, zoals cognitieve gedragstherapie.

Soms wordt therapie gecombineerd met medicijnen: antidepressiva. Er zijn allerlei verschillende soorten die verschillend werken. Meestal beïnvloeden ze stofjes in de hersenen die ons gedrag en onze stemming reguleren, zoals serotonine. Antidepressiva zijn niet onomstreden. De lijst met mogelijke bijwerkingen is indrukwekkend, het stoppen met de medicatie gaat nogal eens gepaard met ontwenningsverschijnselen en deskundigen discussiëren al jaren over de vraag of antidepressiva leiden tot agressie, of zelfs moord. Vaak zijn antidepressiva een laatste redmiddel voor mensen die lijden onder zware depressies.

"De toekomst van het behandelen van depressie is meer onderscheid maken tussen patiënten."

De schaamte bij patiënten en de angst die heerst bij naasten zijn obstakels die behandeling in de weg staan. Er heerst een taboe op het bespreken van depressies en zelfmoordgedachten. De laatste jaren doet men steeds meer om het taboe rondom psychische aandoeningen te doorbreken. Programmamakers produceren documentaires en films, comedians verwerken het thema in cabaretvoorstellingen, verenigingen starten campagnes en ook de overheid komt met campagnes om het taboe rondom depressies te doorbreken.

Heb jij hulp nodig? Of maak jij je zorgen over iemand in je omgeving? Dan kun je (anoniem) contact opnemen met MIND Korrelatie via 0900 1450 (doordeweeks van 09:00 – 21:00). Of kijk op mindkorrelatie.nl voor de mogelijkheid om te chatten, e-mailen of WhatsAppen.

Of met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 0800 0113 (24 uur per dag bereikbaar) en 113.nl.

lange verlaten weg

In het kort

  • Het verschil tussen een nog normale stemming en een depressieve stemming is soms lastig te zien. Deskundigen spreken van een depressie als de extreme dip langer dan twee weken aanhoudt.

  • Over het algemeen is een depressie een combinatie van wat diegene heeft meegemaakt, persoonlijke eigenschappen en erfelijkheid.

  • Een depressie wordt vaak behandeld met psychotherapie, soms in combinatie met antidepressiva.

En je weet het!

Anderen het laten weten?

auteur

Door Saskia Wayenberg

Ook interessant

om te weten